भूतले सारेको बासस्थान

एक युरोपेली संस्थाले नेपालको एक दुर्गम गाउँमा राखेको सौर्य उर्जाद्वारा सञ्चालित बत्तिले त्यस गाँउका मानिसहरुको जीवनमा ल्याएको परिवर्तनबारे छलफल कार्यक्रममा भाग लिने मौका पाएको थिएँ । बत्ती रातमा बालिने हुँदा त्यहाँका मानिसहरुको रात्री जनजीवन सहज हुंदै गएको कुरालाई औल्याउँदै चोर, जङ्गली जनावर र भूत प्रेतबाट सुरक्षा मिलेको कुरामा छलफल हुदै थियो । विशेषगरी राती दिसा पिसाब गर्न बाहिर जाँदा भूतसँग स्थानियलाई डर लाग्न छाडेको कुरा रोचक लाग्दो बिषय थियो त्यो कार्यक्रमको ।

भूतको प्रसङ्ग आयो र भूतका बारेमा केही लेखुँ भन्ठानेँ । आफुले नदेखेको कुरामा के लेख्ने ? सानो उमेरमा बुढाबुढीले भूतको कुरा गर्दा, राती देखापर्ने राकें भूत, भकुण्डे भूत, डल्ले भूत र ख्याकको कुरा गर्थे । यी कथा सुनेपछि घर बाहिर भएको चर्पी जान धेरै नै डर लाग्थ्यो । अहिले जस्तो घरभित्र नै चर्पी हुदैनथ्यो । चर्पीमा पनि सानो ‘जेरो वाट’को (Zero Watt) बत्ती हुन्थ्यो जस्ले धेरै उज्यालो नदिने । राती डराउँदै डराउँदै दिसा पिसाब गर्नुपर्ने बाध्यता थियो । अहिलेको जस्तो सानो वाटको एलइडि को चिमले दिने प्रकाश हुदाँ हो त कति सुरक्षित हुन्थ्यो होला त्यस ताकाको जनजीवन । सहर, बाटो अन्धकार र रातमा जोखिमका साथ गर्नुपर्ने यात्राका आफ्नै कथा थिए बिभिन्न मानिसहरुका ।

धेरै वर्ष पनि भएको छैन । २०४५/२०४६ सालताका सिंहदरवारको पूर्वी ढोका अगाडि वेलुकीको ९ बजेतिर लुटिएका आफन्तले पोखेका व्यथा झलझली याद आँउछ । बाटोमा बत्तीको ब्यवस्था भएको भए उनी जस्ता हजारौं ब्यक्ति सुरक्षित सँग हिड्थे होला रातको समयमा पनि । त्यस बखतको कुरा सम्झदा दुखलाग्छ । हामी बिजुलीको अभावमा कति असुरक्षित रहेका थियौं भन्ने लाग्छ । फेरि प्रसंगतिर लागौं । आफ्नो जीवनकालमा कुनैपनि भूतसँग मेरो प्रत्येक्ष साक्षात्कार नहुँदा यस्ता भूतको अस्तित्व पनि हुन्छ र ? भन्ने अझै लाग्छ मलाई । फेरि, पहिलेका बुढाबुढीले यस्ता भूत आफूले देखेका पनि त थिएनन् नी आफैंले, उनीहरुका पनि बुबा वा हजुरबुबाले देखेको वा भन्नु भएको भन्ने गर्थे ।

यदि भूत हुँदो हो त त्यसताकाका मानिस सबैले देख्नु पर्ने हैन र ? वा कसैकसैले आजकल पनि पक्कै देख्नुपर्ने हो । खै त कसैले भूत भएको प्रमाण दिन सकेका ? नेपालका गाँउ घरतिर जाने हो भने, अझै बिरामी मानिसलाई देखाँउदै भूत, पिचास र बोक्सीले दुख दिएको भन्छन् । वास्तवमा यी मानिसहरु झाडापखाला, आँउ, औलों, आदि रोग लागेका पाइएका छन् । सोझा साझ मानिसलाई धामीझाक्री देखाउनेको नाममा भूत पिचासको नाममा ठगी भएको पाइन्छ ।

मानिसको यही जंगली प्रबृतिले डरलाग्दा रोगहरु जस्तै एड्स, इवोला, सार्स, कोरोना (ब्क्ष्म्क्, भ्दयबि, क्ब्च्क् र ऋइच्इल्ब्० यसरी ब्यापक रुपमा फैलन थालेका छन् । हो न हो यो भूतकै काम हो । यी भूतहरुले मानिसहरुको मष्तिस्कमा बसेर फेरि आफ्नो थलोको विस्तार गर्न र मानिसहरुको जनसंख्या घटाउन लागी परेका छन् । चीनको एक प्रान्तबाट शुरु भएको कोरोना भाइरस अब पृथ्वीका १५० भन्दा बढी देशमा डढेलो झैं सल्केको छ र निर्मुल हुने त छाट नै छैन । यस्को कारणले इटालीजस्तो देशले एक अर्कामा रोग सर्न नदिन पुरै देशका मानिसलाई अलगावमा राख्ने वा हरेकलाई एकान्तमा बस्ने व्यवस्था मिलाउनु परेको छ । बेलायत र उत्तर अमेरीकाका विभिन्न क्षेत्रमा फैलन थालेकोले यसलाई रोक्न यी शक्तिशाली देशलाई पनि धेरै गाह्रो परेको छ । सडक, पसल, विद्यालय र सार्वजनिक स्थलहरु खाली खाली छन् । मानौ, यी ठूला ठूला सहरहरुका बाटामा मानिसको सट्टा भूत हिड्न थालेका छन् ।

एकछीनलाई मानौ भूत छ रे, छ भने कहाँ छ ? खोज्न जानुपरेमा कहाँ जाने ? बढेको जनसंख्याको चापमा भूतहरु अल्पमतमा परेर मानिसहरुबाट टाढा भागेका छन कि ? उनीहरु मानिससँग प्रतिस्पर्धा गर्न नसकेर पहाडका गुफामा लुकेर बसेका छन् कि ? मैले नदेखेको भएर छैन भन्न पनि त मिल्दैन नि ! त्यसैले मलाई लाग्छ जलबायु परिवर्तनले पृथ्वीको मानिस लगाएत अन्य प्राणीलाई नकारात्मक प्रभाव पारेझैं भएजति भूतले भाग्नुको सट्टा मानिसहरुको मस्तिस्कमा पसेर ती मानिसलाई भाँड्ने काम गरेका छन् । नहुँदो त मानिसहरुले प्रकृति र त्यहाँ बसोवास गर्ने प्राणीहरुलाई माया गर्ने थिए र आफूलाई आश्रय दिने धर्ती र वातावरणलाई उन्मत्त भएर छियाछिया पार्ने र प्रदुषित गर्ने गर्दैनथ्ये । त्यति मात्र हो र मानिसहरुले प्रदुषण फैलाएर आफूलगायत अन्य प्राणीको अस्तित्व संकटमा पु¥याएका छन् । एक अर्कासँग झगडा, प्रतिस्पर्धा र लडाइँ नै मानिसको जीवनको लक्ष्य बनेको छ र विनासको बाटोमा आफूलाई धकेलेका छन् ।
केटाकेटीमा सिनेमा हेर्ने र कथाहरुमा पढ्ने वा अरुबाट सुन्ने गरेका थियौंः ड्रयाकुला र भेम्पायर (Vampire) ले रातको समयमा मानिस लगाएत अन्य प्राणीलाई समातेर उनीहरुको ताजा ताजा रगत पिउने गर्थे । पौराणिक कालका मानिसहरुले आगो उत्पत्ति भएपछि जनावर मारेर ल्याई त्यसलाई पकाएर खान सिकेका थिए । तर हिजोआज फेरि जंगली र पाल्तु जनावरको मासु काँचै खाएको देख्दा भूतको कारणले नै मानिसहरुले मासु काँचै खाने प्रवृत्ति झल्केको त छैन ? भन्ने लाग्छ ।

मानिसको यही जंगली प्रबृतिले डरलाग्दा रोगहरु जस्तै एड्स, इवोला, सार्स, कोरोना (AIDS, Ebola, SARS / CORONA) यसरी ब्यापक रुपमा फैलन थालेका छन् । हो न हो यो भूतकै काम हो । यी भूतहरुले मानिसहरुको मष्तिस्कमा बसेर फेरि आफ्नो थलोको विस्तार गर्न र मानिसहरुको जनसंख्या घटाउन लागी परेका छन् । चीनको एक प्रान्तबाट शुरु भएको कोरोना भाइरस अब पृथ्वीका १५० भन्दा बढी देशमा डढेलो झैं सल्केको छ र निर्मुल हुने त छाट नै छैन । यस्को कारणले इटालीजस्तो देशले एक अर्कामा रोग सर्न नदिन पुरै देशका मानिसलाई अलगावमा राख्ने वा हरेकलाई एकान्तमा बस्ने व्यवस्था मिलाउनु परेको छ । बेलायत र उत्तर अमेरीकाका विभिन्न क्षेत्रमा फैलन थालेकोले यसलाई रोक्न यी शक्तिशाली देशलाई पनि धेरै गाह्रो परेको छ । सडक, पसल, विद्यालय र सार्वजनिक स्थलहरु खाली खाली छन् । मानौ, यी ठूला ठूला सहरहरुका बाटामा मानिसको सट्टा भूत हिड्न थालेका छन् ।

विचार गरौं त कति शक्तिमान रहेछन् अहिलेका भुतहरु । यस्तो अफ्ठ्यारो बेला पनि भूतले मस्तिष्कमा वास गरेका केही ब्यक्तिले खाद्यान्न, औषधी र अत्यावश्यक सामान लुकाउने र बढी मूल्यमा बिक्री गर्ने गरिराखेका छन् । यो मानिसले गर्ने कार्य नभएर मस्तिष्कमा बास गरेको भूतले नै गराएको जस्तो लाग्छ मलाई । यी भूतहरु जति जति बसाई सार्दैछन् त्यति नै मानिसहरुलाई अफ्ठ्यारो र गाह्रो पार्दैछन् । त्यसैले म विश्वस्त छु कि भूत हुन्छ र मानिसको मस्तिष्कमा बसेर मानिसलाई बिनासतिर धकेल्दै छ ।