परिसंवाद
सार्थक चेतनाका लागि परिसंवाद

आर्थिक गतिविधि नियमित गर्न कोरोना खोप कार्डको प्रयोग

विश्व स्वास्थ्य संगठनको आधिकारिक तथ्याङ्क अनुसार विश्वमा करिव तीन करोड साढे उनान्चास लाख मानिसको मृत्यु कोरोना संक्रमणबाट भइसकेको छ । यो मानवीय क्षती कोरोना परीक्षण गरिएको व्यक्तिको मृत्युको तथ्याङ्क हो । तर परीक्षण नै नगरी कोरोनाबाट मृत्यु हुनेको संख्या पनि ठूलो छ । कोरोना महामारीबाट विश्व अर्थतन्त्रमा कति क्षती भयो त्यसको कुनै लेखाजोखा छैन । प्राय सबै देशको आर्थिक वृद्धिदरमा नराम्ररी धक्का लागेको छ । विकसित देशभन्दा विकासशील तथा अल्पविकसित देशमा त्यसको प्रभाव झन ज्यादा छ ।

विश्वका धेरै देशको वस्तु तथा सेवा र मुद्राको बाह्य प्रवाहमा कमी आएको छ । त्यसैगरी अन्तराष्ट्रिय हवाइ क्षेत्रमा लगाइएको प्रतिबन्धका कारण मानिसको आवतजावतमा कमी आएको छ । नेपालबाट हजारौँको संख्यामा अध्ययन, रोजगारी, स्वास्थ्य उपचार र भ्रमणको रुपमा विदेश जाने लहरमा कमी आएको छ भने विदेशबाट नेपाल भ्रमण गर्नेको संख्यामा पनि अत्यधिक कमी आएको छ । कतिपय देशले कोरोना संक्रमण दर उच्च भएका देशलाई रातो सूचीमा राखेका कारण ती देशका नागरिकलाई विभिन्न देश भ्रमण गर्न प्रतिबन्घ नै लगाएका छन् । मावन जीवन पहिलेकै लयमा कहिले फर्केला? यो सबैको मुखमा झुण्डिएको प्रश्न हो? विश्व अर्थतन्त्रमा पहिलेको जस्तै मानिसहरुले बिना डर, बिना मास्स र सेनिटाइजरको प्रयोग, कहिलेदेखि आर्थिक गतिविधिमा सम्लग्न हुन पाउलान त ?

लकडाउनका चरणगत प्रभाव

अहिले विश्वका धेरै देशमा कोरोना महामारीको दोस्रो लहर चलिरहेको छ । यसको तेस्रो, चौँथो लहर पनि आउने आँकलन गरिएको छ । उदाहरणः कारोना महामारीको पहिलो चरण नियन्त्रण गर्न नेपाल सरकारले गरेको पहिलो बन्दाबन्दीले पारेको आर्थिक क्षतिबाट मुक्त हुन अर्थतन्त्र भर्खर मात्र चलायमान हुन थालेको थियो । तर भारतबाट सुरु भएको महामारीको दोस्रो धक्का नियन्त्रण गर्न चरणगत रुपमा जिल्ला स्तरबाट सुरु भएको दोस्रो बन्दाबन्दी जारी भएको एक महिना बितिसकेको छ ।

कोरोना संक्रमणको साङ्लो तोड्न गरिएको बन्दाबन्दीमा धेरै व्यक्तिमा स्वाव परीक्षण गर्न नसक्दा र जनताले पनि इमान्दारीपूर्वक सरकारको आग्रह पालना नगर्दा संक्रमणको साङ्लो तोड्न सकिएको छैन । यसरी चरणगत रुपमा बन्दाबन्दी हुँदा अर्थतन्त्रका विभिन्न क्षेत्रहरुमा थाला पर्ने गरी प्रभाव परेको छ । बन्दाबन्दीको पहिलो चरणमा नेपालमा यातायात, पार्र्टी प्यालेस, होटल र पर्यटन, सिनेना क्षेत्र बढी प्रभावित थिए । ती मध्ये कतिपय क्षेत्र केही समय खुल्ला भए र लयमा आउन नपाई पुनः बन्दको चपेटामा परे । कतिपय क्षेत्र पुनः लयमा फर्कन नसक्ने अवस्थामा पुगेका छन् ।

नेपाल जस्तो विकससिल देश मात्र होइन विश्वका सम्पन्न देशहरु पनि महामारीको नयाँ धक्का देखिएसँगै लकडाउन गर्ने गरेका छन् । अन्तराष्ट्रिय हवाइ यात्रामा प्रतिबन्ध, देशभित्र आवतजावतमा रोक, व्यापार व्यवसाय, सार्वजनिक यातायात इत्यादि बन्द छन् । देशभित्र कोरोनाको त्रास बिना आर्थिक गतिविधि सञ्चालन गर्न सक्ने अवस्था छैन ।

कोरोना खोपको धक्का र प्रभावकारिता

कोरोना महामारी नियन्त्रण गर्ने दीगो उपाय भनेको कोरोना खोपको प्रयोग हो । महामारी नियन्त्रण गरी मानवीय क्षती कम गर्न गरिएको बन्दाबन्दीबाट थला परेको अर्थतन्त्रलाई पुरानो लयमा फर्काउन छिटोभन्दा छिटो सबै मानिसको पहुँचमा पुग्ने गरी कोरोना खोप सेवामा विस्तार गर्नु आवश्यक छ । खोप लगाएका व्यक्तिमा संक्रमणको असर कम पर्ने हुनाले सबै व्यक्तिको पहुँचमा खोप पु¥याइ आर्थिक गतिविधि तव्र गतिमा पुरानै लयमा फर्काउन सकिन्छ । अर्थतन्त्रलाई धरासायी हुनबाट जोगाउन सकिन्छ । जती छिटो खोपको पहल हुनसक्यो त्यति नै छिटो अर्थतन्त्रले गति लिन सक्छ । कुनै पनि देशका आम जनतामा खोप सेवा पु¥याउन नसक्नु भनेको आर्थिक क्षतीमा वृद्धि गर्दै जानु हो ।

तर अहिले विश्वमा प्रयोगमा ल्याइएका कोरोना खोपहरुको प्रभावकारिता दीर्घकालीन हुने कुरा एकिन भैसकेको छैन । विश्व स्वास्थ सङ्गठनको तथ्याङ्क अनुसार हालसम्म एक अर्व ५५ करोड मानिसले लगाएका कोराना विरुद्धका खोप अस्थायी प्रकृतिका हुन । त्यस्ता खोपले कोरोना विरुद्ध लड्न एन्टीबडी निर्माण गर्ने भए तापनि त्यो एन्टीबडी अल्पकालीन मात्र हुन्छ । कोरोनाको नयाँ भेरियन्टको धक्का आएसँगै ती खोपको प्रभावकारितामा पनि पर्ख र हेरको स्थिति छ ।

आउला त कोरोना खोप कार्ड/पासपोर्टको प्रयोग

कोरोना महामारीको अन्त्य हुन समय लाग्न सक्छ । यसले मानव समुदायमा सधैँभरी प्रभाव जमाउन पनि सक्छ । यदि कोरोना महामारीले मानव समुदायमा प्रभाव जमाइ रह्यो, धेरै प्रयास गर्दा पनि कोरोना विरुद्ध स्थायी खोपको विकास गर्न सकिएन भने के गर्ने ? नेपाल जस्ता विकासशील देशहरुले कति महिना वा वर्षसम्म आर्थिक गतिविधि बन्द गर्ने ? अन्तराष्ट्रिय जगतमा मानिसको आवातजावत कहिलेसम्म रोक्ने ? कहिलेसम्म स्कुल, क्याम्पस, सिनेमा हल बन्द गर्ने ? कहिलेसम्म आन्तरिक र बाह्य पर्यटन रोक्ने ?

यदि कोरोनाको स्थायी खोप आएन र महामारीलाई नियन्त्रणका सबै उपाय प्रयोग गर्दा पनि नियन्त्रण गर्न सकिएन भने कोरोना खोपकार्डको अवधारणा आउन सक्नेछ । जो व्यक्तिसँग सरकारको आधिकारिक अस्पतालबाट मान्यता प्राप्त कोरोना विरुद्धको खोप लगाएको कार्ड छ ऊ उक्त कार्ड बोकेर घुम्न सक्छ, सिनेमा हल जान सक्छ, सरकारी कार्यालय, स्कुल सपिङ महल जान सक्छ । अर्कोतिर कोरोना पासपोर्ट भएका व्यक्तिले मात्र विदेश भ्रमण गर्न पाउँछन् । नत्र उनीहरुले भिसा पाउँदैनन् । यसरी कोरोना खोपकार्डको प्रायोग गरी आर्थिक गतिविधिको रोकावटलाई पुन पुरानै लयमा फर्काउन सकिन्छ ।

कोरोना खोपकार्डको अन्त्य

यस अघि नै विश्वमा आएका केही महामारी अझै कायम छन् । जस्तो एच. आइ. भी.–एड्सको अझै दीगो औषधी बनेको छैन । त्यस्तै कोरोना महामारीले पनि विश्व मानव समुदायमा आगामी केही वर्ष प्रभाव जमाउला नै । यसको नयाँ नयाँ भेरियन्ट वा प्रकार आइरहला । त्यस्तो अवस्थामा अर्थतन्त्रलाई सधैँ बन्द गरेर राख्न सकिदैन । तर माक्सको प्रयोग गर्ने, सेनिटाइजर, हातमा पञ्जा सँगै कोरोनाको खोपकार्ड खल्तीमा बाकेर आर्थिक गतिविधिमा सम्लग्न हुने दिन अल्पकालीन मात्र हुनेछ ।

कोरोनालाई पूर्ण रुपमा नियन्त्रण गर्न सकिएमा बिना खोप कार्ड आर्थिक गतिविधिमा सम्लग्न गर्न सकिन्छ । त्यसैगरी कोरोना बिरुद्ध सबै मानिसमा प्रतिरोधी क्षमताको विकास भएको अवस्थामा भने कोरोना खोप कार्डको अन्त्य स्वत हुनेछ ।

naradrijal45@gmail.com

Facebook Comments